Zgodnie z zaleceniami brytyjskiego Royal Collage of Physicians, profesjonalizm tozbiór zasad, zachowań i relacji, które są podstawą zaufania publicznego do lekarzy. Dokument ten określa medycynę jako powołanie, w którym wiedza lekarza, umiejętności i właściwy osąd oddane są w służbę ochrony i przywracania ludzkiego dobrostanu. Cele te są realizowane poprzez partnerstwo między pacjentem i lekarzem, oparte na wzajemnym szacunku, jednostkowej odpowiedzialności i wiarygodności.
Odpowiedzialność zawodowa
Szacunek dla pacjenta
Działania etyczne
Budowanie zaufania pacjentów
Pacjent chce czuć, że jest traktowany z najwyższą uwagą i szacunkiem. Zaufanie między lekarzem, a pacjentem to fundament skutecznej współpracy.
Podtrzymanie prestiżu zawodu lekarza
Profesjonalne zachowanie wpływa na to, jak społeczeństwo postrzega całe środowisko medyczne
Radzenie sobie w trudnych sytuacjach
Profesjonalizm pomaga lekarzowi pozostać opanowanym i podejmować działania zgodne z etyką, nawet w sytuacjach pełnych stresu i napięć
Samodoskonalenie
Każdy lekarz ma obowiązek stale poszerzać swoją wiedzę
Poufność
Każdy lekarz ma obowiązek zachowania tajemnicy lekarskiej
Zasada dobra pacjenta - salus aegroti suprema lex esto
Lekarz ma obowiązek podejmować decyzje ukierunkowane na korzyść chorego, niezależnie od sytuacji
Trudna rozmowa o poważnej diagnozie
Sytuacja: Lekarz musi przekazać pacjentowi wynik biopsji, który potwierdza diagnozę nowotworu. Pacjent jest przygnębiony, ale nic wcześniej nie wskazywało na poważny problem zdrowotny.
Sugerowane, profesjonalne zachowanie lekarza: Zastosowanie modelu SPIKES
Setting (Ustawienie sceny): Lekarz zapewnia spokojne otoczenie – z dala od hałasu, siedząc naprzeciwko pacjenta. Wyłącza telefon i daje pacjentowi całą swoją uwagę.
Perception (Ocena stanu pacjenta): Lekarz pyta: „Jak do tej pory odbierał Pan swoje objawy? Czy coś Panu sugerowało, że problem może być poważniejszy?”
Knowledge (Przekazanie informacji): „Mam dla Pana wyniki biopsji. To nie są wiadomości, których Pan oczekiwał – próbka potwierdza obecność komórek rakowych.”
Emotion (Odpowiedź na emocje pacjenta): Pacjent milknie, zaczyna płakać. Lekarz mówi: „Rozumiem, że to dla Pana bardzo trudna i przytłaczająca sytuacja. Jestem tutaj, aby pomóc w każdym kroku leczenia.”
Strategy (Strategia dalszego działania): Lekarz wyjaśnia kolejne kroki: „Najpierw chcielibyśmy wykonać kilka dodatkowych badań… Znamy nowoczesne terapie, które są skuteczne w tego rodzaju sytuacjach.”
Dlaczego to ważne: Użycie empatycznego języka i troski buduje zaufanie pacjenta do lekarza i pozwala mu lepiej przyswoić trudne informacje.
Konflikt w zespole medycznym
Sytuacja: Na oddziale chirurgicznym między młodym rezydentem a starszym specjalistą dochodzi do sporu o przebieg operacji. Rezydent kwestionuje decyzję specjalisty, sugerując użycie alternatywnej metody operacyjnej. Specjalista reaguje defensywnie, podważając autorytet rezydenta.
Sugerowane, profesjonalne zachowanie lekarza: Rezydent nie wdaje się w emocjonalną wymianę zdań. Zamiast tego:
Opisuje sytuację: „Chciałem przedstawić inną opcję operacji, ponieważ widziałem różne przypadki, gdzie ta metoda była skuteczna.”
Wyraża swoje wątpliwości: „Nie jestem pewien, czy aktualnie zastosowane podejście będzie najlepsze dla tego konkretnego pacjenta.”
Sugeruje: „Proszę, możemy wspólnie przeanalizować oba podejścia.”
Dlaczego to ważne: Takie postępowanie promuje profesjonalną współpracę, wzmacnia kulturę zespołową i pomaga uniknąć eskalacji konfliktów.
Radzenie sobie z błędem medycznym
Sytuacja: Po operacji lekarz zauważa, że pacjentowi podano niewłaściwy lek z powodu nieporozumienia w zespole.
Sugerowane, profesjonalne zachowanie lekarza: Lekarz natychmiastowo podejmuje działania naprawcze:
- Informuje ordynatora/kierownika oddziału i zespół o błędzie
- Informuje pacjenta o zaistniałej sytuacji i podjętych działaniach naprawczych
Dlaczego to ważne: Przyznanie się do błędu i działanie w ramach zasady transparentności zwiększa zaufanie pacjenta oraz wzmacnia etykę zawodową lekarza.
Autorefleksja na koniec dnia
Po skończonym dniu pracy zdaj sobie pytania np.: „Które z moich decyzji były zgodne z zasadami profesjonalizmu?”; „Jak dziś rozmawiałem z pacjentami?”; „Co mogę zrobić jutro lepiej?”. Pozwoli ci to zidentyfikować obszary do poprawy.
Używanie empatycznego języka
Przede wszystkim, ćwicz świadome unikanie specjalistycznego żargonu w kontaktach z pacjentami. Dlaczego? Empatia zaczyna się od języka, który zrozumie pacjent.
Zarządzanie stresem
Przeznacz kilka minut dziennie na szybkie ćwiczenia relaksacyjne np. ćwiczenie oddechowe techniką 4-7-8:
- 4-sekundowy wdech
- 7 sekund wstrzymania oddechu
- 8-sekundowy wydech
Opanowanie własnych emocji, pozwoli ci zachować profesjonalizm w napiętych sytuacjach.